de Franse hofschilder en manuscript illuminator Jean Fouquet (ca. 1420-ca. 1480) was de belangrijkste 15e-eeuwse kunstenaar in Frankrijk en de eerste schilder in Noord-Europa die sterk beïnvloed werd door de Italiaanse Renaissance.Acritic heeft Jean Fouquet treffend aangeduid als “een stuk van Frankrijk gepersonifieerd”, dus weerspiegelt zijn kunst volledig het verfijnde Franse temperament. Fouquet werd geboren in Tours, de onwettige zoon van een priester, en kreeg waarschijnlijk zijn vroege opleiding in Parijs als een illuminator van manuscripten. Zijn sprong naar roem wordt bevestigd door de kans dat hij een Franse missie naar Rome vergezelde in 1446, want de Italiaanse kunstenaar Antonio Filarete schreef dat Fouquet paus Eugenius IV portretteerde met zijn twee neven. In Rome zou Fouquet de fresco ‘ s (later vernietigd) in het Vaticaan hebben gezien door Fra Angelico, en de stijl van de beroemde Florentijn had een diep en blijvend effect op zijn eigen.Toen Fouquet terugkeerde naar Frankrijk, opende hij een atelier in Tours. Hij ontving opdrachten van Karel VII en leden van zijn hof en van Lodewijk XI, die hem in 1474 officieel hofschilder maakte. Fouquet stierf in Tours voor Nov. 8, 1481, wanneer een kerkdocument vermeldt zijn weduwe.De vroegste van Fouquet ‘S Grote paneelportretten is waarschijnlijk Karel VII, geschilderd rond 1445 voor Fouquet’ s reis naar Rome, omdat het geen Italiaanse invloed heeft. Op het frame wordt de monarch beschreven als “zeer zegevierend”, waarschijnlijk een verwijzing naar het bestand van Arras, dat in feite een van de weinige overwinningen was die de moedeloos Karel genoot. Het portret is abstract geënsceneerd, objectief en onflatterend. Fouquet manifesteerde zijn nuchtere visie in een zelfportret (ca. 1450; Parijs), ongewoon in het zijn een kleine, geschilderde emaille rondel en opmerkelijk als de eerste bewaard gebleven onafhankelijke zelfportret te worden gemaakt ten noorden van de Alpen.Rond 1450 maakte Fouquet zijn beroemdste paar schilderijen, het meloen tweeluik (nu verdeeld tussen Berlijn en Antwerpen). Op het linkerpaneel bevindt zich Étienne Chevalier, penningmeester van Frankrijk in 1452, die met zijn naam heilige (Stefanus) aan de Maagd en kind op het rechterpaneel wordt voorgesteld. De schenker wordt geplaatst voor de bonte marmeren muren van een Renaissance paleis, en de Madonna in driekwart lengte wordt gekroond in een geabstraheerde ruimte, omgeven door naakt, glanzende, mollige rode en blauwe engelen. Gigantische parels bedek de troon en Mary ‘ s Kroon. Dit beeld was zeker schandalig in zijn eigen tijd, want de Maagd is een herkenbaar portret van Agnes Sorel, de minnares van de koning, afgebeeld met een geometrisch afgeronde, blootgestelde Borst. Chevalier werkte samen met Agnes Sorel in het regeren van het wankele Koninkrijk van Karel VII.Op dezelfde manier abstract en intellectueel is Fouquet ‘ s portret Guillaume Jouvenal des Ursins (ca. 1455). Deze kanselier van Frankrijk knielt in gebed voor een hoog versierde muur, de figuur geplaatst dicht bij het beeldvlak voor directheid. Een andere beroemde opdracht is ver verwijderd van het hoofse milieu: een afdaling van het kruis (ca. 1470-1475; Nouans). Monumentale figuren overlopen het grote paneel, waardoor het effect van een gebeeldhouwde Fries tegen een donkere achtergrond. Er is geen openlijke uitdrukking van verdriet, en de stemming van eerbiedige waardigheid wordt overgebracht in sombere tonen.
de miniaturen
Fouquet was vooral bedreven in zijn miniatuurillustraties voor handschriftenboeken. Tussen 1452 en 1460 maakten de meester en zijn winkel voor Chevalier een nu in stukken gesneden Uurenboek de miniaturen zijn opmerkelijk voor het tonen van Parijse architectonische monumenten, en er is een unieke illustratie van de hedendaagse enscenering van een mysterie toneelstuk. De naam en initialen van de donor worden decoratief en trots gebruikt in de composities. Chevalier zelf woont de zalving van het lichaam van Christus voor de begrafenis bij, en opnieuw wordt hij getoond, zoals in het meloen tweeluik, wordt aangeboden aan de Madonna door St.Stefanus. Italiaans ornament en marmeren lambrisering komen vaak voor, en er zijn prachtige landschapsachtergronden die doen denken aan de Loire-vallei. Flikkerende highlights in veel miniaturen worden weergegeven in goud, een vleugje elegantie dat typisch Frans is. Fouquet en zijn winkel verlichtten vele andere boeken, waaronder de Grandes chroniques de France (1458).De beste monografische studie van de schilderijen en miniaturen van Fouquet is Paul R. Wescher, Jean Fouquet and His Times (1945; trans. 1947). Zie ook Trenchard Cox, Jehan Foucquet, Native of Tours (1931), en Klaus G. Perls, Jean Fouquet (1939; trans. 1940). □
