Verrassing in de stamboom van de kangoeroe – een buitenstaander is immers een naaste verwant

ironisch genoeg zijn het springende genen die wijzen op de noodzaak van een reorganisatie van de fylogenetische boom van de kangoeroes. Volgens een nieuwe studie van een Senckenberg wetenschapper, onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports, is de moeraswallaby nauwer verwant aan de resterende wallaby soorten en de grote rode en grijze kangoeroes en wallaroos dan eerder aangenomen. Samen met haar Australische collega ‘ s van QUT in Brisbane onderzocht de onderzoeker als eerste de relaties binnen het kangoeroegeslacht Macropus op basis van retrotransposons, genen die letterlijk over het genetische materiaal springen.

net als hun grotere verwanten, de kangoeroes, zijn de kleinere wallabies een iconisch deel van de fauna “down under.”Zelfs het Australische nationale rugbyteam is naar hen vernoemd. Echter, een wallaby valt op tussen de rest-het moeras wallaby. Het is de enige buideldier die in staat is om over te schakelen naar “turbo snelheid” tijdens de voortplanting, opnieuw zwanger worden voordat de geboorte van de eerste set van nakomelingen. Het dier, dat wijdverspreid is aan de oostkust van Australië, verschilt ook van de andere wallabies in zijn uiterlijk, bijv. de vorm van zijn tanden en zijn meer gehurkte hop.= = Verspreiding en leefgebied = = deze soort behoort tot het geslacht Wallabia, dat slechts één soort omvat. Deze outsider rol is echter eigenlijk niet gerechtvaardigd – zoals onlangs blijkt uit de moleculair-genetische studies van het Senckenberg Biodiversity and Climate Research Centre.= = Verspreiding en leefgebied = = deze soort behoort tot het geslacht Macropus, net als alle andere wallaby-soorten. Het is dus niet alleen nauwer verwant aan de andere wallabies dan eerder gedacht, maar ook aan de Australische iconen, de grote rode en grijze kangoeroes en de wallaroos,” legt Dr.Maria Nilsson, hoofd van de studie, uit.Van alle dingen, het waren retrotransposons – genen die letterlijk springen over het genetische materiaal – die nieuw licht werpen op de relaties tussen wallabies en kangoeroes. Deze mobiele genetische elementen kunnen kopieën van zichzelf maken en deze op een andere plaats in het genoom opnieuw plaatsen. Als ze in dezelfde gebieden voorkomen bij verschillende soorten, hebben deze soorten een gemeenschappelijke afkomst.”Daarom worden dergelijke springende genen ook aangeduid als moleculaire fossielen, die gevolgtrekkingen op de fylogenetische geschiedenis mogelijk maken. Ze komen voor in bijna alle organismen; door hun eigenschappen, hebben ze een toenemend belang in evolutionair onderzoek in de afgelopen jaren.”

volgens de analyse evolueerden de moderne subgenera van het kangoeroegeslacht Macropus en het moeraswallaby vervolgens van een gemeenschappelijke voorouder ongeveer vijf tot zeven miljoen jaar geleden. Gedurende deze periode begonnen de bossen in Australië zich open te stellen, vele werden later vervangen door het verspreiden van graslanden. Deze habitat werd gekoloniseerd door nieuwe soorten grote rode en grijze kangoeroes en wallaroos. “De wallabies en de moeraswallaby ontstonden op een later tijdstip, en ze bewonen bossen,” zegt Nilsson.

zelfs in deze genetische analyse behoudt de moeraswallaby een speciale status. Hoewel het nu binnen het geslacht Macropus valt, vormt het een subgenus binnen het geslacht – en, niet verrassend, dit subgenus bestaat slechts uit één enkele soort.

het onderzoek laat ook nog een aantal mysterie op te lossen als collega-onderzoeker, Matthew Phillips, universitair hoofddocent aan de Queenland University of Technology wijst in conclusie: “Hoewel we laten zien dat het moeraswallaby duidelijk binnen Macropus valt, vonden we ook enig bewijs dat een klein deel van het genoom een overblijfsel is van een oude, nu uitgestorven kangoeroe. Het kan interessant zijn om dit verder te onderzoeken.”