pieśni Hurryjskie
termin „Literatura narracyjna”, a także „mity”, „epika” i „poemat” są współczesnymi klasyfikacjami bez odpowiedników w języku Hurryjskim i hetyckim. Starożytna definicja hetyckich skrybów zastosowana do klasyfikacji utworów literackich pochodzenia Hurryjskiego to sumeryjski logogram ŠÌR „pieśń”. Nie jest jasne, czy rzeczywiście były śpiewane, ale ” Let me sing „(w języku Hurryjskim) lub” I will sing ” (w Hetycie) znajduje się na początku kilku tekstów. Inne elementy stylistyczne wskazują na silny wpływ sumeryjskich i akadyjskich modeli literackich na tradycję Hetycką.
ważnym punktem jest to, że „pieśni Hurryjskie” nie oznaczają, że wszystkie teksty narracyjne są w języku Hurryjskim, ale raczej mają swoje źródło w kulturze Hurryjskiej. Możemy wyróżnić trzy poziomy:
- teksty jednojęzyczne (w większości bardzo fragmentaryczne i trudne do zrozumienia);
- hetyckie dwujęzyczne tablice, zawierające zarówno oryginał Hurryjski, jak i dosłowne tłumaczenie hetyckie, które sprawia, że tekst Hurryjski jest z niewielkimi adaptacjami lub wariacjami;
- hetyckie jednojęzyczne teksty, które są częściowymi adaptacjami i przeróbkami narracji pochodzenia Hurryjskiego (większość korpusu).
można zrekonstruować następujący scenariusz. Gdy po raz pierwszy otrzymywano utwory literackie Hurryjskie, Hetyccy skrybowie utrwalali je w formie pisanej. Niektóre tabliczki zostały przekazane do tłumaczenia Hurryjskim literatom dobrze znającym język hetycki, aby lepiej poznać treść i styl. Później Hetyci przerobili Hurryjskie kompozycje w swoim własnym języku, oferując nowe wersje „pieśni”, które były zupełnie inne od oryginałów Hurryjskich.
„cykl Kumarbi” i „Pieśń uwolnienia”
kompozycje możemy podzielić na dwie główne grupy: opowieści o bogach oraz opowieści o ludziach i bogach.
opowieści o bogach to mitologiczne narracje o początkach bogów i kosmosu oraz walce o władzę między bogami. Większość uczonych uważa, że pieśni te zostały zorganizowane jako „cykl”, którego głównym tematem jest współzawodnictwo pomiędzy Bogiem Kumarbi, starożytnym Bogiem Urkeszu, a jego synem, Bogiem burzy Teszubem, o panowanie nad bogami; stąd nazwa”cykl Kumarbi”.
pierwszym utworem tego „cyklu” jest podobno „Pieśń coming-out/forth”, znana tylko w hetyckim tłumaczeniu. Tytuł odnosi się do narodzin różnych bogów, wśród nich Teszuba, z Kumarbi. Historia rozpoczyna się od opisania przejścia królestwa między różnymi boskimi pokoleniami i ma uderzające podobieństwa z Teogonią Hezjoda-na którą prawdopodobnie wpłynął. Teszub uzyskuje panowanie nad bogami w taki sam sposób, jak Zeus w Greckiej eposie.
w innych narracjach „cyklu” Kumarbi próbuje odzyskać panowanie, generując przeciwników dla Teshuba, wśród nich Smoka morskiego, Hedammu i kamiennego olbrzyma, Ullikummi. Kompozycje te, otrzymane i przerobione przez Hetytów, mają różne pochodzenie. Na przykład” Pieśń wychodzenia ” wydaje się starsza i została skomponowana prawdopodobnie w północnej Mezopotamii lub wschodniej Syrii pod wpływem epopei sumeryjskiej i babilońskiej. Inne pieśni są późniejsze, skomponowane w zachodniej Syrii, pod wpływem zachodniej kultury semickiej.
w drugiej grupie tekstów, boskie i ludzkie są zmieszane i oboje uczestniczą w historii. Na przykład słabo zachowana Hurryjska wersja eposu o Gilgameszu jest pochodzenia Babilońskiego. Ważne jest jednak, aby zauważyć, że wersje hetyckie tego eposu są wyraźnie pod wpływem wersji Hurryjskiej (pokazanej na przykład przez boskie imiona Hurryjskie), a nie bezpośrednio przez babilońskie oryginały. Kultura hurryjska wykazywała szczególną fascynację Hetytami, do tego stopnia, że stała się preferowanym środkiem, za pomocą którego elementy babilońskie docierały do hetyckiej Anatolii.
najciekawszą kompozycją pochodzenia Hurryjskiego w tej grupie jest poemat „Pieśń o uwolnieniu”, zachowany na kilku bardzo fragmentarycznych dwujęzycznych tablicach datowanych na lata 1450-1400 p. n. e. Oryginalny tekst Hurryjski znajduje się w lewej kolumnie, a tłumaczenie hetyckie (prawdopodobnie przez mówcę Hurryjskiego), jest po prawej – jak klasyczne wydanie Loeba!
