Bijbels commentaar (Bijbelstudie)

exegese:

Johannes 11-12. De CONTEXT

hoofdstuk 11 vertelde het verhaal van de opwekking van Lazarus (11:1-44), waardoor het Concilie (ook bekend als het Sanhedrin) en de hogepriester de dood van Jezus beraamden (11:45-54).Hoofdstuk 12 opende met het verhaal van Maria die Jezus zalfde in Lazarus’ huis, een zalving die Jezus zei was “voor de dag van mijn begrafenis” (verzen. 1-8). De overpriesters beramen een complot om Lazarus en Jezus te doden, omdat “velen van de Joden om hem deserteerden en in Jezus geloofden” (verzen. 9-11).

dit werd gevolgd door The Palm Sunday story (vv. 12-19), die met deze woorden werd afgesloten:

“de schare dan, die met (Jezus) was, toen hij Lazarus uit het graf riep, en hem uit de doden opwekte, getuigde daarvan. Daarom gingen ook de schare Hem tegemoet, omdat zij hoorden, dat hij dit teken gedaan had. De Farizeen dan zeiden onder elkander: ziet, hoe gij niets doet. Ziet, de wereld is hem achterna gegaan” (vv. 17-19).

het is dit gevoel van machteloosheid tegenover een charismatische, potentieel gevaarlijke figuur die de Farizeeën ertoe aanzet Jezus ‘ dood te zoeken. Ironisch genoeg zal Lazarus’ opstanding tot Jezus’ dood leiden.

“aanschouw, de wereld is na hem gegaan!”(V.19) leidt rechtstreeks naar het volgende vers, waar sommige Grieken komen om Jezus te zien.

JOHN 12: 20-22. Meneer, we willen Jezus zien

20 Nu waren er bepaalde Grieken onder degenen die naar boven gingen om te aanbidden op het feest. 21 dezen dan kwamen tot Filippus, die van Bethsaida in Galilea was, en vraagde Hem, zeggende: Heer, wij willen Jezus zien.”22filip kwam en vertelde het Andreas, en op zijn beurt kwam Andreas met Filippus, en zij vertelden het Jezus.

“Nu waren er bepaalde Grieken onder degenen die opgingen om te aanbidden op het feest” (vers 20). Deze Grieken zouden uit Griekenland of de Dekapolis (een groep van tien steden in de buurt van Galilea met grote Griekse bevolking) kunnen komen. Gezien het Paasfeest is het waarschijnlijk dat het Joodse bekeerlingen zijn (besneden bekeerlingen tot het Joodse geloof) die mogen deelnemen aan Joodse feesten (Exodus 12:45, 48). Het is echter mogelijk dat zij”Godvreezers” zijn-onbesneden heidenen die de God van Israël aanbidden. In beide gevallen duidt hun verschijning hier op de openheid die Jezus zal hebben voor heidenen.

“deze kwamen daarom naar Filippus, die uit Betsaïda van Galilea kwam” (vers 21a). Ze zijn waarschijnlijk aangetrokken tot Filippus omdat hij een Griekse naam heeft (vernoemd naar de stichter van de stad Filippi) en afkomstig is uit Betsaïda, in de buurt van de Dekapolis.

“en vroeg hem, zeggende:’ Meneer, wij willen Jezus zien ‘” (vers 21b). Jezus is heel populair geworden—de Farizeeën klagen immers dat de hele wereld hem volgt (vers 19). Deze Grieken zijn buitenstaanders, dus ze zijn op zoek naar een introductie.”Philippus came and told Andrew, and in turn, Andreas came with Filippus, and they told Jesus” (vers 22). Dit evangelie identificeerde Betsaïda eerder als de stad van de broeders, Simon en Andreas (1:44). Andreas is ook een Griekse naam (van het Griekse andros, wat mens betekent). Filippus en Andreas gaan samen om Jezus te vertellen over het verzoek van de Griek.

dit is het laatste wat we van de Grieken horen. Ze zijn belangrijk voor het verhaal, omdat:

• hun bezoek illustreert de waarheid van de uitspraak van de Farizeeën, “kijk, de wereld is na hem gegaan” (vers 19).

* hun bezoek vraagt Jezus om te erkennen dat zijn uur is gekomen.

* hun bezoek brengt Jezus ertoe aan te kondigen dat hij, wanneer hij wordt opgetild, “alle mensen” tot zich zal trekken, een duidelijke verwijzing naar niet-Joden (inclusief Grieken) (vers 32).

echter, Johannes vindt de voortdurende aanwezigheid van de Grieken onnodig, zodat ze onmiddellijk uit het zicht verdwijnen. Johannes vertelt ons niet of ze Jezus ooit hebben gezien.

JOHN 12: 23-26. De tijd is gekomen

23 Jezus antwoordde hen: “de tijd is gekomen voor de Zoon des mensen om verheerlijkt te worden.24 voorwaar zeg ik u: tenzij een graankorrel in de aarde valt en sterft, blijft hij alleen. Maar als het sterft, draagt het veel vrucht. 25 Wie zijn leven liefheeft, zal het verliezen. Hij die zijn leven in deze wereld haat, zal het bewaren tot het eeuwige leven. 26als iemand mij dient, laat hem mij volgen. Waar ik ben, daar zal ook mijn dienaar zijn. Als iemand mij dient, zal de Vader Hem eren.”

“The time has come for the Son of Man to be glorified” (vers 23). Er zijn drie eerdere verwijzingen in dit evangelie naar Jezus ‘ uur:*In Kana zei Jezus tegen zijn moeder: “Mijn uur is nog niet gekomen” (2:4).

* in Jeruzalem, ” ze zochten daarom om hem te nemen; maar niemand legde een hand op hem, omdat zijn uur nog niet was gekomen.” (7:30).

• in de tempel, “niemand arresteerde hem, omdat zijn uur nog niet was gekomen” (8: 20).Nu, eindelijk, kondigt Jezus aan dat zijn uur is gekomen. Het keerpunt was de opwekking van Lazarus, als reactie daarop komt de wereld (inclusief deze Grieken) op zoek naar Jezus, waardoor de oppositie tegen Jezus verhard werd (vers 19).

” de Zoon van de mens “(vers 23). De titel, Mensenzoon, komt uit Daniël 7: 13-14, waar de oude der Dagen (God) aan de ene gaf als een Mensenzoon “Heerschappij en heerlijkheid en een Koninkrijk, opdat alle volken, volken en talen hem zouden dienen; zijn heerschappij is een eeuwige heerschappij, die niet zal voorbijgaan, en zijn koninkrijk, dat niet zal worden vernietigd.”Geleerden zijn het erover eens dat Jezus bedoelde het als een Messiaanse titel.

de NRSV vertaalt de zin in Daniël 7: 13 als “menselijk wezen” in plaats van “Mensenzoon”.”Dat is jammer, gezien de Betekenis van de titel, Zoon des Mensen. De zin in Daniël 7:13 is bar enas. Het woord bar betekent zoon, en enas betekent man.

de titel, Zoon des Mensen, heeft het voordeel dat geen van de militaristische connotaties geassocieerd is met de titel, Messias. Mensen verwachten dat de Messias een leger zal oprichten, de Romeinen zal verdrijven en het grote Davidische Koninkrijk zal herstellen. Zij hebben zulke verwachtingen niet ten aanzien van de Zoon des Mensen.

Jezus’ veelvuldig gebruik van de titel in verband met zijn passie suggereert een gesluierde Messiaanse titel. De titel heeft duidelijk betekenis voor Jezus, maar de Betekenis zal niet duidelijk zijn voor de discipelen tot na de opstanding.

“te verheerlijken” (doxazo, uit doxa) (vers 23). Glorie is kenmerkend voor God en verwijst naar Gods ontzagwekkende Majesteit. God deelde deze glorie met Jezus.

• we zagen Jezus ‘ glorie geopenbaard bij de Transfiguratie (Lucas 9:28-36) en door zijn dood en opstanding (Johannes 12:23; 13:31-32).* Hij heeft zijn glorie aan zijn discipelen gegeven (Johannes 17: 22), en is in hen verheerlijkt (Johannes 17:10).*De Geest der waarheid zal Jezus verheerlijken (Johannes 16: 13-14).* Jezus bidt: “Vader, Ik verlang, dat ook zij, die gij Mij gegeven hebt, bij mij zijn, waar ik ben, opdat zij mijn heerlijkheid mogen zien, die gij Mij gegeven hebt, want gij hebt Mij liefgehad vóór de grondlegging der wereld” (Johannes 17:24).*Op de parousia (de wederkomst) zal Jezus terugkeren “in een wolk met macht en grote heerlijkheid” (Lucas 21:27). Dan “opdat in de naam van Jezus alle knie zou buigen, van degenen in de hemelen, die op de aarde en die onder de aarde zijn, en dat alle tong zou belijden dat Jezus Christus Heer is, tot heerlijkheid van God de Vader” (Filippenzen 2:10-11).

• er is hier een zinspeling op de lijdende dienaar van Jesaja: “Zie, mijn knecht zal verstandig handelen, Hij zal verhoogd en verheven worden, en zeer hoog worden” (Jesaja 52:13).

we zullen binnenkort een paradox aan het werk zien, omdat de wereld wispelturig is. Degenen die op zondag “Hosanna” schreeuwden, zullen op vrijdag “Kruisig Hem” roepen. We kunnen noch de meningen van de wereld vertrouwen, noch de populariteit die ze zou kunnen geven, omdat de meningen van de wereld niet verankerd zijn in de waarheid. Onze beste verdediging is een diep en goed geïnformeerd geloof.

de tegenstanders van Jezus zullen erin slagen hem te doden, maar hun ogenschijnlijke overwinning zal in stof veranderen als Jezus uit het graf komt en alle mensen naar zichzelf begint te trekken (vers 32).”Zeer zeker, zeg ik u, tenzij een graankorrel in de aarde valt en sterft, blijft het alleen. Maar als het sterft, draagt het veel vrucht ” (vers 24). Jezus introduceert de goddelijke paradox (een paradox is een uitspraak die zichzelf lijkt tegen te spreken). Het zaad moet sterven om vrucht te dragen.

” hij die zijn leven liefheeft, zal het verliezen. Wie zijn leven in deze wereld haat, zal het bewaren tot het eeuwige leven” (vers 25). Dit is een tweede uitdrukking van de goddelijke paradox. Zij die hun leven liefhebben, zullen het verliezen, maar zij die hun leven haten, zullen het behouden (zie ook Marcus 8: 35; Lucas 9:24; 17:33; Matteüs 10:39).

dit is een voorbeeld van overdrijving voor effect. Jezus zegt niet dat gelukkige mensen hun leven zullen verliezen en depressieve mensen hen zullen houden. Hij zegt dat mensen wiens levens zijn gecentreerd op het zelf, hen zullen verliezen, omdat de Vader hen niet zal eren (zie vers 26). Mensen wier levens gericht zijn op dienstbaarheid, zelfs ten koste van opoffering, zullen hen behouden, omdat de Vader hen zal zegenen met eeuwig leven.

the road to glory is servanthood. Dat was waar voor Jezus, en het is waar voor allen die hem zouden volgen. Net als Jezus wordt van ons verwacht dat we trouw zijn tot in de dood en erop vertrouwen dat God ons zal verdedigen.

“als iemand mij dient, laat hem mij volgen” (vers 26a). De synoptische uitdrukking van dit idee is te vinden in Jezus’ uitdaging om het kruis op te nemen en hem te volgen (Marcus 8:34; Matteüs 16:24; Lucas 9:23). Jezus ‘ discipel zijn is hem volgen en een dienaar worden zoals hij een dienaar werd.

“waar ik ben, daar zal ook mijn dienaar zijn” (vers 26b). Jezus ‘uiteindelijke bestemming is om terug te keren naar de vader, dus dit vormt Jezus’ belofte dat Zijn dienaar-discipel zich bij hem zal voegen in die glorieuze omgeving. Het proces waardoor Jezus verheerlijkt zal worden zal echter beginnen met het kruis, dus Jezus zegt ook dat de dienaar-discipel onderweg lijden kan verwachten.”If anyone serves me, the Father will honor him” (vers 26c). Dit is een derde uitdrukking van de goddelijke paradox. God eert de dienaar in plaats van De heerser.

JOHN 12: 27-30. Om deze reden kwam ik tot deze tijd

27″nu is mijn ziel ontroerd (Grieks: tetaraktai—van tarasso). Wat zal ik zeggen? Vader, red me van deze tijd? Maar om deze reden kwam ik naar deze tijd. 28 Vader, verheerlijk uw naam!”Toen kwam er een stem uit de hemel, zeggende: “Ik heb het beide verheerlijkt, en zal het opnieuw verheerlijken.”29 de schare dan, die erbij stond en het hoorde, zeide, dat zij gedonder had. Anderen zeiden: “Een engel heeft tot hem gesproken. 30 Jezus antwoordde: deze stem is niet gekomen om Mijnentwil, maar om uwentwil.”

“Now my soul is troubled” (tarasso) (V.27a). Jezus ‘echo’ s de Septuagint (Griekse vertaling) van Psalm 42:6, waar de Psalmist zegt, “mijn ziel is neergeworpen in mij.”Dit Griekse woord, tarasso, werd eerder gebruikt op 11:33 om te vertellen van Jezus ‘ gekwelde ziel in het graf van Lazarus.

“What should I say -‘ Father save me from this time ‘” (vers 27b). Dit evangelie bevat geen verslag van het Getsemane verhaal met Jezus’ gebed, “vader, als het mogelijk is, laat deze beker van mij voorbijgaan” (Matteüs 26:39). Jezus ‘ vraag hier is het dichtst dat dit evangelie komt tot die ervaring.

Jezus ‘antwoorden zijn retorische vraag met een klinkende,” Nee!”toe te voegen,” maar voor deze oorzaak kwam ik tot deze tijd ” (vers 27c). In plaats van te bidden voor zijn eigen veiligheid of verheerlijking, bidt Jezus: “Vader, verheerlijkt uw naam” (vers 28a).”Then there came a voice out of the sky” (V. 28b). In dit evangelie wordt geen rekening gehouden met de Transfiguratie, met zijn stem uit de hemel. We kunnen dit incident zien als het Johannine equivalent.

“ik heb het beide verheerlijkt en zal het opnieuw verheerlijken” (vers 28c). De Vader reageert hoorbaar op het verzoek van de Zoon en verzekert de Zoon dat hij de Zoon heeft verheerlijkt en dat opnieuw zal doen.

de Vader verheerlijkte de zoon in de incarnatie. De eerste verzen van dit evangelie zeggen: “het woord is vlees geworden, en heeft onder ons geleefd. Wij zagen zijn heerlijkheid, de heerlijkheid van de enige zoon van de Vader, vol van genade en waarheid” (1:14). De Vader verheerlijkte ook de zoon bij de Transfiguratie (9:28-36).

de Vader zal de zoon opnieuw verheerlijken aan het kruis en het open graf—en op de dag van zijn terugkeer (Lucas 9:26).”De menigte, daarom, die stond bij en hoorde het (de stem uit de hemel), zei dat het had donderde. Anderen zeiden: een engel heeft tot hem gesproken” (vers 29). De menigte weet niet wat te maken van de stem. In hun speculatie houden ze niet de mogelijkheid in dat dit Gods stem zou kunnen zijn. Het is zo lang geleden dat Israël een profetische stem heeft gehoord (met uitzondering van de recente stem van Johannes de Doper) dat rabbijnen leren dat het beste dat ze kunnen verwachten tot de komst van de Messias een bath qol is (letterlijk, “dochter van een stem”)—slechts een echo van de goddelijke stem (Kostenberger, 382).

Jezus antwoordt: “deze stem is niet gekomen om Mijnentwil, maar om uwentwil” (vers 30). Hoe kan de stem voor het publiek zijn, tenzij ze het begrijpen?

* het gerommel in de lucht geeft aan dat er iets belangrijks aan de hand is. Hoewel de menigte de stem niet begrijpt, interpreteren ze het als een engelenstem of donder (die in de Schrift vaak wordt geassocieerd met Gods stem—Exodus 9:23-33; 19:19; 1 Samuël 2:10; Psalm 18:13, enz.). Met andere woorden, voor deze mensen zijn zowel donder als engelenstem goddelijke geluiden.

* ten tweede zullen de discipelen zich de stem herinneren. Hoewel ze het op dit moment niet begrijpen, zal deze stem na Jezus’ dood en opstanding een nieuwe betekenis krijgen. Vaak, in onze christelijke wandeling, begrijpen we pas na verloop van tijd. Sommige dingen worden duidelijk als we spiritueel volwassen worden. Anderen zullen pas duidelijk worden als we God van aangezicht tot aangezicht zien.

JOHN 12: 31-33. Als ik ben opgeheven van de aarde

31 ” nu is het oordeel van deze wereld. Nu zal de prins (Grieks: archon) van deze wereld worden uitgeworpen (Grieks: ekblethesetai—van ekballo). 32 en ik, indien ik van de aarde verheven ben, zal al het volk tot Mij trekken.”33 maar hij zei dit, betekenende door wat voor dood hij zou sterven.

” nu is het oordeel van deze wereld. Nu zal de vorst dezer wereld uitgeworpen worden ” (vers 31). Het dubbele ” nu “sluit aan bij Jezus’ aankondiging:” de tijd is gekomen ” (vers 23).

we denken dat God het oordeel over de wereld geeft bij Jezus ‘ wederkomst, Maar Jezus zegt dat het oordeel al begonnen is.In dit vers spreekt hij twee keer over “deze wereld”, en we worden eraan herinnerd dat hij eerder zei: “Want zo lief had God de wereld, dat hij zijn enige Zoon gaf, dat een ieder die in Hem gelooft niet verloren zou gaan, maar eeuwig leven zou hebben.” (3:16). Terwijl we worden verleid om vers 3 te behandelen:16 als een belofte van universele verlossing ging Jezus verder:

“wie in Hem gelooft, wordt niet geoordeeld. Wie niet gelooft, is al veroordeeld, omdat hij niet gelooft in de naam van de enige zoon van God. Dit is het oordeel, dat het licht in de wereld gekomen is, en de mensen hebben de duisternis liever gehad dan het licht; want hun werken waren kwaad. Want een iegelijk, die kwaad doet, haat het licht, en komt niet tot het licht, opdat zijn werken niet ontdekt worden. Maar wie de waarheid doet, komt tot het licht, opdat zijn werken geopenbaard worde, dat zij in God gedaan zijn ” (3:18-21).

nu” de tijd is gekomen ” (vers 23) maakt het offer van Jezus aan het kruis de aanwezigheid van het kwaad in ons midden duidelijk. De mensen van deze wereld zullen beoordeeld worden op basis van hun beslissing om wel of niet naar het licht te komen.”Now the prince (Greek: archon) of this world will be cast out” (ekblethesetai—from ekballo) (V.31). Het Griekse woord archon betekent heerser, en wordt gebruikt voor mensen in posities van gezag, of civiele of religieuze. Echter, in dit vers, is het duidelijk dat Jezus spreekt van een demonische kracht die veroordeeld is (16:11) en zal worden uitgeworpen door de kracht van Jezus ‘ dood en opstanding (zie ook 14:30). Tot nu toe gebruikte Johannes het woord archon om te verwijzen naar Joodse autoriteiten die, met uitzondering van Nicodemus, vijandig stonden tegenover Jezus.(3:1; 7:26, 48).

bij Jezus’ verheerlijking zal hij de macht overnemen over de kosmos-wereld—de wereld die tegen God staat (Ridderbos, 438).De laatste keer dat we het woord hoorden, reageerden ekballo, “de Joden”—dat wil zeggen de Joodse leiders—op de blinde man die hun vijandige ondervraging durfde te beantwoorden door van Jezus te getuigen: “als deze man niet van God was, kon hij niets doen” (9:33)—dus verdreven ze hem (exebalon—uit ekballo) (9: 34). Maar nu zegt Jezus dat het De heerser van deze wereld zal zijn—vermoedelijk inclusief de religieuze heersers die Jezus verwierpen—die ekballo zal zijn (uitgeworpen).

“en ik, als ik van de aarde verheven ben, zal alle mensen naar Mij trekken” (vers 32). Dit is de derde keer dat Jezus spreekt van opgetild worden(3:14; 8:28). Het is duidelijk dat hij over het kruis spreekt, want in 3:14 trekt hij een parallel tussen zijn opgetild worden en Mozes die de slang op een paal optilt. Voor iedereen die het punt mist, voegt Johannes de verklaring toe dat “hij dit zei, betekenende door welke dood hij zou sterven” (vers 33).

echter, wanneer Jezus verheven wordt, zal hij ook verheerlijking ervaren. Zijn opgetild worden aan het kruis zal een daad van gehoorzaamheid aan de wil van de Vader zijn—een uitvoering van de missie waarvoor Jezus naar de aarde is gekomen (vers 27). Door zijn dood zal Jezus “alle mensen tot Mij trekken” (vers 32).

” alle mensen ” omvat ons. “Wij zijn geen tweederangs discipelen op afstand, geboren op het verkeerde moment op de verkeerde plaats” (Craddock, 164).

de zinsnede “alle mensen” suggereert niet meer universele Verlossing dan Jezus’ woorden in 3:16. In plaats daarvan getuigt het van het feit dat Jezus de deur naar Gods koninkrijk voor alle mensen heeft geopend. Of dat effectief zal zijn voor een bepaalde persoon hangt af van de reactie van die persoon.

“maar hij zei dit, betekenend door wat voor soort dood hij zou moeten sterven” (vers 33). Terwijl de rest van de wereld macht alleen kon zien in haar traditionele vormen (geld, militaire macht, politieke invloed, enz.), Jezus zag kracht in het kruis. De geschiedenis heeft aangetoond dat zijn visie waar was. Zijn lijden en zijn offer hebben inderdaad mensen tot hem aangetrokken, mensen van elk ras, elke natie en geslacht.

de Joodse autoriteiten die Jezus’ dood opriepen zullen spoedig hun tempel platleggen en hun volk in puin zien liggen. Rome, de verpersoonlijking van wereldse macht, zal spoedig aan barbaren vallen. Maar Jezus, die het pad van lijden en dienstbaarheid koos, riep een koninkrijk op dat heeft overleefd waar al het andere is gevallen. Verfijnt veracht Christus en tirannen doden zijn discipelen, maar de kerk heeft elke kritiek doorstaan en elke tiran overleefd.Bijbelcitaten zijn afkomstig uit de World English Bible (WEB), een publieke domein (geen copyright) moderne Engelse vertaling van de Heilige Bijbel. De Engelse Bijbel is gebaseerd op de Amerikaanse standaardversie (ASV) van de Bijbel, de Biblia Hebraica Stutgartensa Oude Testament, en de Griekse meerderheid tekst Nieuw Testament. De ASV, die ook in het publieke domein is vanwege verlopen auteursrechten, was een zeer goede vertaling, maar bevatte veel archaïsche woorden (hast, shineth, enz.) , die het WEB heeft bijgewerkt.

bibliografie:Barclay, William, The Daily Study Bible ,” The Gospel of John, ” Vol. 2 (Edinburgh: The Saint Andrew Press, 1955)

Beasley-Murray, George R., Word Biblical Commentary: John (Nashville: Thomas Nelson Publishers, 1999)

Borchert, Gerald L., New American Commentary: John 12-21, Vol. 25b (Nashville: Broadman Press, 2002)

Brown, Raymond, The Anchor Bible: The Gospel According to John I-XII (Garden City: Doubleday, 1966)

Bruce, F. F., The Gospel of John (Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1983).Bruner, Frederick Dale, The Gospel of John: A Commentary (Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 2012)

Burridge, Richard A. In Van Harn, Roger (ed.), The Lectionary Commentary: Theological exegese for Sunday ‘ s Text. The Third Readings: the Gospels (Grand Rapids: Eerdmans, 2001)

Carson, D. A., The Pillar New Testament Commentary: The Gospel of John (Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1991).Craddock, Fred R.; Hayes, John H.; Holladay, Carl R.; and Tucker, Gene M., Preaching Through the Christian Year B (Valley Forge): Trinity Press International, 1993)

Gaventa, Beverly R., in Brueggemann, Walter; Cousar, Charles B.; Gaventa, Beverly R. en Newsome, James D., Teksten voor de parochie: Een Lectionarium Commentaar Gebaseerd op de NRSV—Jaar B (Louisville: Westminster John Knox Press, 1993)

Roddel, Arthur John Howard, Wilbert F., De Interpreter ‘ s Bible, Volume 8 (Nashville: Abingdon, 1952)

Guelich, Robert A., Word Biblical Commentary: Mark 1 – 8:26 (Dallas: Word Books, 1989)

Hendriksen, Willem, New Testament Commentary: John (Grand Rapids: Baker Book House, 1953) Howard-Brook, Wes, Becoming the Children of God: John ‘ s Gospel and Radical Discipelship (New York: Maryknoll, 1994).Keener, Craig S., The Gospel of John: a Commentary, Volume I (Peabody, Massachusetts: Hendrickson Publishers, 2003)

Kostenberger, Andreas J., Baker Exegetical Commentary on the New Testament: John (Grand Rapids: Baker Academic, 2004)

Kruse, Colin G., Tyndale New Testament Commentaries: John, Vol. 4 (Downers Grove, Illinois: InterVarsity Press, 2003)

Lincoln, Andrew T., Black ‘ S New Testament Commentary: The Gospel According to John (London: Continuum, 2005)

Marcus, Joel, The Anchor Bible: Mark 1-8 (New York: Doubleday, 1999)

Moloney, Francis J., Sacra Pagina: The Gospel of John (Collegeville: The Liturgical Press, 1998)

Morris, Leon, The New International Commentary on the New Testament: The Gospel According to John (Grand Rapids: wm. B. Eerdmans Publishing Co., 1995).O ‘Day, Gail R., The New Interpreter’ s Bible, Volume IX (Nashville: Abingdon, 1995)

Palmer, Earl F., The Book That John Wrote (Vancouver: Regent College Publishing, 1975)

Ridderbos, Herman (vertaald door John Vriend), the Gospel of John: A Theological Commentary (Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1997)

Sloyan, Gerald,” John, ” Interpretation (Atlanta: John Knox Press, 1988)