Karol XIV Jan Szwecji

Karol XIV & III Jan

Karol XIV Jan (Król Szwecji i Norwegii.) Malarstwo François Gérarda

Karola XIII/II

Oskara i

dane osobowe

urodzony

26 stycznia 1763
Pau, Francja

zmarł

8 marca 1844 (w wieku 81 lat)
Sztokholm, Szwecja

współmałżonek(małżonkowie)

désirée Clary

Religia

Luterański
poprzedni rzymskokatolicki

podpis

Karol XIV & III Jan, także Carl John, szwedzki i norweski: Carl Johan (ur. 26 stycznia 1763, zm. 8 marca 1844) – król Szwecji (jako Karol XIV Jan) i Norwegii (jako Karol III Jan) od 1818 do śmierci. Zanim został królem, był również suwerennym księciem Pontecorvo w południowych Włoszech w latach 1806-1810.

urodził się jako Jean Bernadotte, odróżniony później od imiennika brata przez dodanie Baptiste ’ a i miał pełne imię Jean Baptiste Jules Bernadotte, gdy Carl został dodany po jego Szwedzkiej adopcji w 1810 roku. Nie używał Bernadotte w Szwecji, ale założył tam dynastię królewską o tym imieniu.

Francuz z urodzenia Bernadotte długo służył we francuskiej armii. Został mianowany marszałkiem Francji przez Napoleona I, choć obaj mieli burzliwe stosunki. Jego służba we Francji zakończyła się w 1810 roku, kiedy został wybrany następcą tronu szwedzkiego, ponieważ szwedzka rodzina królewska umierała wraz z królem Karolem XIII. Baron Carl Otto Mörner (22 maja 1781-17 sierpnia 1868), który był dworzaninem szwedzkim i niejasnym członkiem diety, opowiadał się za sukcesją.

Bernadotte urodził się w Pau, Francja, jako syn Jeana Henriego Bernadotte (Pau, Béarn, 14 października 1711 – Pau, 31 marca 1780), prokuratora w Pau, i żony (ożenił się w Boëil-Bezing, 20 lutego 1754) Jeanne de Saint-Vincent (Pau, 1 kwietnia 1728 – Pau, 8 stycznia 1809). Początkowo nazwisko rodowe brzmiało de Pouey, ale na początku XVII wieku zostało zmienione na Bernadotte – nazwisko przodka. Jego brat Jean Bernadotte (Pau, 1754 – Pau, 8 sierpnia 1813) został ostatecznie 1. Baronem Bernadotte i poślubił Marie Anne Charlotte Saint-Pau. Sam Bernadotte dodał Jules do swoich imion później, od Juliusza Cezara, w klasycyzującym duchu Rewolucji Francuskiej.

pochodzenie

jego dziadkami ze strony ojca byli Jean Bernadotte (Pau, 29 września 1683-Pau, 3 października 1760) i żona (m. Pau, 1 maja 1707) Marie du Pucheu dite de la Place (Pau, 6 lutego 1686 – Pau, 5 października 1773), córka Jacques ’ a du Pucheu dit de La Place i żona Françoise de Labasseur. Jego dziadkami ze strony matki byli Jean De Saint-Vincent (Boëil-Bezing, ok. 1690-Boëil-Bezing, 21 maja 1762) i żona (m. Assat, 30 maja 1719) Marie d 'Abbadie de Sireix (Sireix, 25 Marca 1694 – Boëil-Bezing, 16 października 1752), córka Doumengé Habas d’ Arrens i żona Marie d ’ Abbadie, świecka przełożona Sireix. Ostatecznie był prawnukiem Jeana Bernadotte 'a (Pau, 7 listopada 1649-Pau, 14 lipca 1689) i żony (m. Pau, 18 czerwca 1674) Marie de la Barrère-Bertandot; był z kolei synem Pierre ’ a Bernadotte i żony Margalide Barraquer oraz wnukiem urodzonego w 1590 Joandou du Poey i żony Germaine de Bernadotte.

16. Pierre Bernadotte

8. Jean Bernadotte

17. Margalide Barraker

4. Jean Bernadotte

9. Marie de la Баррер-Бертандо

2. Jean Henri Bernadotte

10. Jacques du Пюше de Laplace

5. Marie du Пюше, tak zwana powierzchnia

11. Françoise De Лабассер

1. Karol XIV Jan Szwedzki

6. Jean De Saint Vincent

3. Jeanne de Saint Vincent

14. Думенже Хабас d ’ Арренс

7. Maria d ’ Abbadi de Сирейкс

15. Maria d ’ Abbadi, świecka przełożona Сирейса

małżeństwo

w Sceaux 17 sierpnia 1798 r. poślubił Bernardynę Eugénie Désirée Clary, córkę marsylskiego kupca jedwabiu i siostrę żony Józefa Bonaparte, Julie Clary-Désirée, która wcześniej była zaręczona z Napoleonem. Bernadotte i Désirée mieli tylko jednego syna, Oskara i ze Szwecji i Norwegii.

kariera wojskowa

Bernadotte wstąpił do armii jako szeregowiec w Régiment de Royal-Marine 3 września 1780 roku i służył najpierw na nowo podbitym terytorium Korsyki. Przez długi czas stacjonował w Collioure na południu Francji i po ośmiu latach awansował na sierżanta. Po wybuchu Rewolucji Francuskiej jego wybitne walory Wojskowe przyniosły mu szybki awans. W 1792 r. awansował na pułkownika, a w 1794 r. był brygadierem w armii Sambre et Meuse. Po zwycięstwie Jourdana pod Fleurus (26 czerwca 1794) został generałem dywizji. W bitwie pod Theiningen (1796) Bernadotte przyczynił się, bardziej niż ktokolwiek inny, do udanego odwrotu armii francuskiej nad Ren po klęsce arcyksięcia Karola austriackiego. W 1797 przywiózł posiłki z Renu do armii Bonapartego we Włoszech, wyróżniając się znacznie przy przeprawie przez Tagliamento, a w 1798 pełnił funkcję ambasadora w Wiedniu, ale musiał zrezygnować ze stanowiska z powodu zakłóceń spowodowanych przez jego podniesienie tricolour nad Ambasadą.

od 2 lipca do 14 września był ministrem wojny, w której to funkcji wykazywał wielkie zdolności. Odmówił pomocy Napoleonowi Bonaparte w przeprowadzaniu zamachu stanu w listopadzie 1799, ale mimo to przyjął zatrudnienie w konsulacie i od kwietnia 1800 do 18 sierpnia 1801 dowodził armią w Vendée.

po wprowadzeniu Cesarstwa Francuskiego Bernadotte został jednym z marszałków Cesarstwa, a od czerwca 1804 do września 1805 pełnił funkcję gubernatora Hanoweru. W czasie kampanii 1805 roku Bernadotte wraz z Korpusem Armijnym z Hanoweru współdziałał w wielkim ruchu, co spowodowało zamknięcie Macka w Ulm. W nagrodę za służbę pod Austerlitz (2 grudnia 1805) został 1.suwerennym księciem Ponte Corvo (5 czerwca 1806), ale w czasie kampanii przeciwko Prusom, w tym samym roku, został surowo wyrzucony przez Napoleona za to, że nie uczestniczył ze swoim Korpusem Armijnym w bitwach pod Jeną i Auerstädt, choć były blisko. W 1808 roku, jako gubernator miast hanzeatyckich, miał kierować wyprawą przeciw Szwecji przez wyspy Duńskie, ale plan ten nie doszedł do skutku z powodu braku transportów i dezercji hiszpańskiego kontyngentu. W wojnie z Austrią Bernadotte dowodził kontyngentem Saskim w bitwie pod Wagram (6 lipca 1809), przy której z własnej inicjatywy wydał rozkaz dnia, przypisujący zwycięstwo głównie waleczności swoich Sasów, który rozkazał Napoleonowi od razu się wyprzeć. W trakcie tej bitwy Marszałek Bernadotte został pozbawiony dowództwa po wycofaniu się wbrew rozkazom Napoleona. Napoleon skomentował po bitwie, że ” Bernadotte nie waha się od niczego.”Na Świętej Helenie powiedział też:” mogę go oskarżyć o niewdzięczność, ale nie o zdradę.”

oferta tronu szwedzkiego

Bernadotte, znacznie wzburzony, powrócił do Paryża, gdzie Rada Ministrów powierzyła mu obronę Holandii przed brytyjską wyprawą w Walcheren. W 1810 roku miał wejść na nowe stanowisko gubernatora Rzymu, gdy niespodziewanie został wybrany na następcę króla Szwecji Karola XIII, który był bezdzietny i stary.

został wybrany częściowo dlatego, że duża część armii szwedzkiej, w związku z przyszłymi komplikacjami z Rosją, opowiadała się za wyborem żołnierza, a częściowo dlatego, że Bernadotte był również bardzo popularny w Szwecji, ze względu na życzliwość, jaką okazał szwedzkim jeńcom podczas niedawnej wojny z Danią. Kwestia domniemanego następcy tronu szwedzkiego stała się ostra, ponieważ poprzedni następca tronu Karol August zmarł na udar mózgu 28 maja 1810 r., zaledwie kilka miesięcy po przybyciu do Szwecji.

sprawę rozstrzygnął jeden ze szwedzkich dworzan, Baron Karl Otto Mörner, który z własnej inicjatywy zaproponował Bernadotte sukcesję korony szwedzkiej. Bernadotte przekazał propozycję Mörnera Napoleonowi, który potraktował całą sprawę jako absurd. Cesarz nie poparł Bernadotte, ale też mu się nie sprzeciwił, więc Bernadotte poinformował Mörnera, że nie odmówi zaszczytu, jeśli zostanie wybrany. Chociaż rząd szwedzki, zdumiony bezczelnością Mörnera, natychmiast aresztował go po powrocie do Szwecji, kandydatura Bernadotte stopniowo zyskiwała przychylność i 21 sierpnia 1810 r.w Örebro został wybrany przez Riksdag posiadłości na nowego następcę tronu, a następnie został Generalissimus Szwedzkich Sił Zbrojnych przez króla. W tym samym roku zrzekł się tytułu księcia Ponte Corvo.

2 listopada Bernadotte dokonał uroczystego wjazdu do Sztokholmu, a 5 listopada otrzymał hołd Riksdagu posiadłości i został adoptowany przez króla Karola XIII pod imieniem „Karol Jan” (Karl Johan). Otrzymał wiele odznaczeń, m.in. honorowe członkostwo Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk 21 listopada 1810.

nowy następca tronu był wkrótce najpopularniejszym i najpotężniejszym człowiekiem w Szwecji. Słabość starego króla i rozłam w tajnej Radzie Szwecji postawiły rząd, a zwłaszcza kontrolę Spraw Zagranicznych, całkowicie w jego rękach. Główną ideą całej jego polityki było zdobycie Norwegii, a Bernadotte okazał się marionetką Francji.

w 1813 sprzymierzył Szwecję z wrogami Napoleona, w tym Wielką Brytanią i Prusami, w szóstej koalicji, mając nadzieję na zdobycie Norwegii. Po klęskach pod Lützen (2 maja 1813 r.) i Bautzen (21 maja 1813 r.) Szwedzki następca tronu włożył w aliantów świeżego ducha walki; na konferencji w Trachenbergu sporządził ogólny plan kampanii, która rozpoczęła się po wygaśnięciu rozejmu w Plaswitz.

Karol Jan, jako głównodowodzący Armii Północnej, skutecznie bronił podejść do Berlina i zwyciężył w bitwie pod Oudinot w sierpniu i przeciwko Ney we wrześniu w bitwach pod Grossbeeren i Dennewitz; ale po bitwie pod Lipskiem poszedł własną drogą, zdecydowany na wszelkie zagrożenia dla sparaliżowania Danii i zabezpieczenia Norwegii, pokonując Duńczyków pod Bornhöved w grudniu. Jego wysiłki zakończyły się korzystnym Traktatem w Kilonii, w którym alianci uznali Szwedzkie roszczenia do Norwegii. Norwegia weszła w unię personalną ze Szwecją po przegranej wojnie szwedzko-norweskiej w 1814 roku.

król Szwecji i Norwegii

jako król Unii, Karol XIV Jan w Szwecji i Karol III Jan w Norwegii, który tytuł ten uzyskał 5 lutego 1818 po śmierci Karola XIII & II, był początkowo popularny w obu krajach. Po wstąpieniu na tron Szwedzki przeszedł z katolicyzmu na luteranizm. Nigdy nie nauczył się mówić po szwedzku lub norwesku, jednak była to niewielka przeszkoda, ponieważ francuski był powszechnie używany przez szwedzką arystokrację.

za panowania Karola Jana ukończono rozpoczęty 22 lata wcześniej Południowy kanał Göta, łączący jezioro Vänern z morzem w Söderköping 180 mil na wschód. Chociaż jego ultrakonserwatywne poglądy były niepopularne, szczególnie od 1823 roku, jego dynastia nigdy nie stanęła w obliczu poważnego zagrożenia, ponieważ Szwedzi i Norwegowie byli dumni z monarchy o dobrej Europejskiej reputacji.

chociaż Riksdag stanu z 1840 r. rozważał zmuszenie go do abdykacji, Karol John przeżył tę kontrowersję abdykacyjną i obchodził swój srebrny jubileusz, który obchodzono z wielkim entuzjazmem 18 lutego 1843 r. Panował jako król Szwecji i Norwegii od 5 lutego 1818 do śmierci w 1844.

śmierć

w dniu 26 stycznia 1844 roku, w swoje 81 urodziny, Charles John został znaleziony nieprzytomny w swoich komnatach po udarze mózgu. Podczas gdy odzyskał przytomność, nigdy w pełni nie wyzdrowiał i zmarł po południu 8 marca. Jego szczątki zostały pochowane po państwowym pogrzebie w sztokholmskim Kościele Riddarholm.

wyróżnienia

król Karol Jan był 909.Kawalerem Orderu Złotego Runa w Hiszpanii i 28. Krzyżem Wielkim Orderu wieży i Miecza w Portugalii.

główna ulica Oslo, Karl Johans gate, została nazwana jego imieniem w 1852 roku, a główna baza Królewskiej Marynarki Norweskiej, Karljohansvern, została nazwana jego imieniem w 1854 roku. Na jego cześć nazwano również twierdzę Karlsborg (Karlsborgs fästning), położoną w gminie Karlsborg (Karlsborgs kommun) w Västra Götaland.

Literatura

• Dunbar Plunket Barton: the amazing career of Bernadotte, 1930
• Alan Palmer: Bernadotte: marszałek Napoleona, król Szwecji, 1990
• Lord Russell of Liverpool: Bernadotte: Marszałek Francji & król Szwecji, 1981
• Jean-Marc Olivier: „Bernadotte Revisited, or the Complexity of a Long Reign (1810-1944)”, in Nordic Historical Review, n°2, 2006.

• Ten artykuł zawiera tekst z publikacji teraz w domenie publicznej: Chisholm, Hugh, ed. (1911) „Charles XIV.” Encyclopædia Britannica (11th ed.) Cambridge University Press

• w Wikimedia Commons znajdują się media związane z Karolem XIV Janem szwedzkim.

  • Marszałek Bernadotte z serii Napoleon.
  • „Karol XIV.Jan”. Nowa Encyklopedia Międzynarodowa. 1905.

  Karol XIV / III Jan ur. 26 stycznia 1763 zm.: 8 marca 1844
  tytuły Królewskie
  poprzedzony Karolem XIII/II	królem Szwecji i Norwegii 5 lutego 1818 – 8 marca 1844	następcą Oskarem i
  nowy tytuł	Książę Pontecorvo 5 czerwca 1806 – 21 sierpnia 1810	wolny tytuł następny w posiadaniu Lucien Murat
  biura polityczne
  Louis de Mureau	Minister wojny Francji 2 lipca 1799 – 14 września 1799	autor: Edmond Dubois-Crancé

  odznaczeni Krzyżem Wielkim Krzyża Żelaznego

  1813 Krzyż Wielki

  • Gebhard Leberecht von Blücher (Gwiazda Wielkiego Krzyża Żelaznego)
  • Friedrich Wilhelm Freiherr von Bülow
  • następca tronu Karol Jan Szwedzki
  • Bogislav Friedrich Emanuel von Tauentzien
  • Ludwig Yorck von Wartenburg

  1870 Krzyż Wielki

  1914 Krzyż Wielki

  • Kaiser Wilhelm II
  • Paul von Hindenburg (Gwiazda Wielkiego Krzyża Żelaznego)
  • Erich Ludendorff
  • Książę Bawarii Leopold
  • August von Mackensen

  1939 Krzyż Wielki

  ta strona korzysta z treści na licencji Creative Commons z Wikipedii (zobacz autorów).